video met dank aan Taube video productions
Korte samenvatting: voor mensen met zeer weinig tijd
De oplossing voor klimaatverandering ligt binnen handbereik als we bereid zijn om onze levensstijl aan te passen naar een soberdere versie. Als we er nu op een bewuste en structurele manier voor kiezen kan het relatief pijnloos. Als we wachten tot het ons wordt opgelegd door het klimaat zelf of het uitputten van fossiele brandstoffen en destabiliseren van ons ecosysteem, dan zou het wel eens een stuk pijnlijker kunnen zijn.
Volledig artikel: voor mensen met meer leesgoesting
Het bad loopt over. De kraan blijft maar lopen en de afvoer is te klein. De afvoer geraakt stilaan ook verstopt. Ik heb gelukkig een boormachine, maar ze is niet krachtig genoeg en de boortjes zijn te klein. Bovendien begint de kraan enkel maar harder te lopen. Hoeveel gaatjes ik ook boor, het is nooit genoeg en het bad loopt voller en voller. Niet erg zou je denken. Laat het maar overlopen. Ik zit toch lekker warm in bad. Hé, maar wacht eens. Het bad zit in een kaartenhuis. Het water maakt al het papier week. Straks stort het kaartenhuis in! Verdikke, misschien moet ik toch eens met mijn lui gat uit bad komen om de hoofdtoevoer van het water toe te draaien.
De meeste beleidsmakers zijn het er wel over eens. We moeten de klimaatopwarming limiteren tot 2 graden Celsius boven het pre-industrieel niveau en eigenlijk zelfs onder de 1,5 graden houden. Dat is wat ze ons plechtig beloofd hebben in Parijs in 2015. Daarvoor moeten we onze CO2 equivalente (CO2eq) broeikasgasemissies reduceren van ongeveer een kleine 50 miljard ton per jaar vandaag, naar 0 in 2050 en flink negatief erna. Vandaag hebben we ongeveer nog een kleine 317 miljard ton CO2 equivalenten over alvorens ons 1,5 graden badkuip overstroomt. En als de CO2eq-kraan even hard blijft stromen, loopt het bad over binnen een dikke zeven jaar. Dat is snel! Bovendien blijft er maar volk bijkomen in onze badkuip en de gaatjes en afvoer geraken alsmaar meer verstopt zonder dat er nieuwe bijkomen. Tegen 2050 zal de wereldbevolking gegroeid zijn van 7,9 miljard naar 9,7 miljard.
Als we die badkuip nu eens eerlijk verdelen en iedereen een plaatsje geven? Niet met ons heel lijf want dan loopt het onmiddellijk over, maar op zijn minst allemaal met onze voetjes in het comfortabele warme water. Eerlijk toch? Hoeveel CO2eq budget krijgen we dan elk om onze voetjes warm te houden? Juist ja, ongeveer 1,3 ton CO2e per persoon per jaar. Kwestie van de zaken in perspectief te plaatsen. Wel, de gemiddelde Belg stoot jaarlijks ongeveer 15 ton CO2eq uit. Dit komt uiteraard door ons veel te hoog energieverbruik zoals ik reeds uitlegde in mijn artikel over ons leven als koningen.
Wat kan je doen met 1,3 ton CO2e per jaar en hoe zou je levensstijl er dan uitzien? Als individu heb je een vrij directe impact op ongeveer twee derden van die 15 ton CO2e. De belangrijkste wijzigingen vinden we in huisvesting. Het is een bekend cliché: Belgen hebben een baksteen in hun maag. Ze wonen groot. Veel groter dan wat nodig is. De oplossing? Kleiner wonen in beter geïsoleerde woningen, bij voorkeur verwarmd met een warmtepomp.
Op de tweede plaats vinden we transport. Aangezien ongeveer 70% van de Belgen een eigen woning bezit, zijn we geneigd van lang op dezelfde plek te blijven wonen en bijgevolg elke dag de nodige verplaatsingen te maken naar ons werk. De oplossing? Dichter bij je werk wonen en met de fiets, het openbaar vervoer of de elektrische auto gaan. Tot op vandaag worden meer dan 50% van de woon-werkafstanden van 5km of minder nog steeds met de auto gedaan, terwijl dit perfect met een gewone fiets kan. Algemeen genomen wordt 70% van het woon-werkverkeer nog steeds met de auto gedaan. Uiteraard is het ook gedaan met vliegreizen, mocht dit nu nog niet duidelijk zijn.
Ook voeding speelt een belangrijke rol, zoals ik al aangaf in mijn artikel over een hardnekkige gewoonte. De oplossing: vlees- en melkproducten schrappen en vervangen door plantaardige producten, zo deel je jouw broeikasgasemissies ten gevolge van je dieet ongeveer door twee.
Het andere derde van die eerder genoemde 15 ton CO2eq zal vooral moeten komen door vergroening van infrastructuur en industrie. Die regelgeving komt er uiteraard niet op tijd als wij ons kiesgedrag en investeringsgedrag niet aanpassen. In een democratisch land zoals België zijn onze politici vooral verkozen volgers, meer dan verkozen leiders. Ze doen wat de gemiddelde Belg van hen vraagt. Verandering komt er uiteindelijk wel, maar altijd veel te traag en dus te laat. Kortom, de verandering begint bij ieder van ons. Als wij veranderen, zal de politiek en het beleid mee veranderen.
Het huidige luxeniveau aanhouden en tegelijk klimaatverandering aanpakken is fysisch en sociaal niet mogelijk binnen de termijn en de demografische context die we ter beschikking hebben. De sociale onrechtvaardigheid zou te groot zijn en wel eens kunnen uitmonden in een maatschappelijke destabilisatie die erger is dan de gevolgen van klimaatverandering zelf. Kortom, soberder leven is noodzakelijkerwijs een deel van de oplossing.