video met dank aan Taube video productions
Korte samenvatting: voor mensen met zeer weinig tijd
We eten wat we eten. Omdat we het al lang zo doen. Omdat het deel is van onze cultuur of religie. Omdat het comfortabel is of simpelweg omdat het lekker is. Eén ding is zeker: als we iets bewustere keuzes maken wat betreft ons dieet, dan kunnen we als individu een heel positieve impact hebben op het klimaat, ons ecosysteem en onze toekomst.
Volledig artikel: voor mensen met meer leesgoesting
We zitten midden in de zesde massale uitstervingsgolf in de waarneembare geschiedenis van onze planeet. Dier- en plantensoorten zijn aan het uitsterven aan een tempo dat 100 à 1000 keer hoger ligt dan het normale, natuurlijke ritme. In tegenstelling tot de vorige vijf uitstervingsgolven is deze golf uitsluitend veroorzaakt door de mens. Of we het nu willen of niet, wij maken deel uit van het ecosysteem waarin we leven. Als deze uitstervingsgolf zich voortzet, dreigt het ecosysteem waar wij deel van uitmaken ineen te storten en onze voedselvoorziening onderuit te halen, samen met ons. De ironie wil nu dat net onze voedselvoorkeuren samen met de industriële revolutie aan de basis liggen van deze uitstervingsgolf.
De industriële revolutie heeft ons de technologie bezorgt om kleinschalige, artisanale landbouw om te vormen naar intensieve, industriële landbouw. Dit heeft de prijs van voedsel massaal doen zakken en gecombineerd met een stijgende welvaart, de vraag naar dierlijke producten zoals vlees, vis en melkproducten massaal doen stijgen. Deze stijging in de vraag heeft uiteraard de druk om aan intensieve landbouw te doen enkel nog verhoogd. Al gauw waren onze westerse landbouwgronden niet voldoende meer om onze honger te stillen, toch niet aan een competitieve prijs. Het klimaat in de tropen bleek ideaal om gewassen zoals veevoeder van soja en mais te kweken. Het bleek tevens een ideale plek om goedkope olieproducten te vervaardigen, zoals palmolie. Reden genoeg dus om massaal tropisch regenwoud te kappen en af te branden in Zuid-Amerika, Midden-Afrika en Indonesië om plaats te maken voor deze gewassen.
Moest de hele wereldbevolking overschakelen op een plantaardig dieet dan zouden 75% van de huidige landbouwgronden beschikbaar komen voor andere doeleinden.
Op korte termijn leek al die technologie een fantastische vooruitgang: grote, zware tractoren en transportmiddelen, kunstmest, intensieve irrigatie, pesticiden, herbiciden, fungiciden, groeihormonen en antibiotica. Echter, al een tijdje kunnen we vaststellen dat de gevolgen voor ons ecosysteem niet te overzien zijn. Sinds het begin van de industriële revolutie hebben we ongeveer een derde van onze bossen wereldwijd gekapt. Daarvan is ongeveer 80% te wijten aan landbouw om plaats te maken voor graasland en gewassen. Van al het bewoonbaar land wereldwijd is ongeveer de helft in gebruik genomen voor landbouw, waarvan 80% gebruikt wordt voor vlees en melkproductie. Hoe komt dat? Simpel: dieren opeten als energiebron of eiwitbron is zeer inefficiënt vanuit energetisch standpunt. Zo vergt 100g eiwit of 1000kcal van rund- of lamsvlees ongeveer 100 keer zoveel landbouwgrond als 100g eiwit of 1000kcal van sojabonen. Dat is meteen ook de reden waarom sojabonen een van de meest gebruikte veevoeders zijn. Die groeien uiteraard het snelst en best in gebieden waar ooit tropisch regenwoud stond. Omgerekend komt het hierop neer: moest de hele wereldbevolking overschakelen op een plantaardig dieet dan zouden 75% van de huidige landbouwgronden beschikbaar komen voor andere doeleinden. Beeld je eens in wat je daarmee zou kunnen doen: terug bos aanplanten en aan regeneratieve landbouw doen om de biodiversiteit te promoten, enz. Of waarom niet zelfs een deel gewassen voor biobrandstoffen om moeilijk te decarboniseren industrietakken klimaatneutraal te maken? Het goede nieuws is dat het zelfs zo extreem niet moet zijn. Mochten we simpelweg stoppen met runds- en lamsvlees eten, dan zouden bijna de helft van huidige landbouwgronden reeds vrijkomen.
De volledige voedselsector, inclusief de verwerking, conditionering en het transport van voedsel is goed voor 25% van de wereldwijde uitstoot aan broeikasgassen.
Naast overmatig landgebruik, overbemesting, eutrofiëring, bodemerosie en het decimeren van biodiversiteit heeft intensieve landbouw ook een direct nadelig effect op het klimaat onder de vorm van twee sterke broeikasgassen: methaan en stikstofdioxide. Ongeveer 10% van alle broeikasgasemissies wereldwijd zijn afkomstig van het opboeren van methaangas door runderen tijdens hun spijsverteringsproces en het vrijkomen van stikstofdioxide door kunstmatige bemesting van landbouwgrond. Verder komt er nog eens ongeveer 8% aan wereldwijde broeikasgasemissies vrij door zaken als ontbossing, bodemverdroging en -degradatie, fermentatie en verbranding van resten van gewassen. Als we het op nog een iets bredere manier bekijken dan zien we eigenlijk dat de volledige voedselsector, inclusief de verwerking, conditionering en het transport van voedsel goed is voor 25% van de wereldwijde uitstoot aan broeikasgassen. Voor mij is het dan ook evident dat dit een van de manieren is waarmee iedereen een grote positieve impact kan hebben op onze toekomst. Een slimme keuze maken over wat je al dan niet in je mond steekt heeft meer effect dan je zou denken. Er is echt geen geldig excuus in mijn ogen om mee te stappen in een klimaatmars en ondertussen toch drie keer per dag dierlijke producten te consumeren. Als je jezelf echt serieus neemt, begin je bij wat je op je bord legt: een seizoensgebonden, lokaal, volwaardig en plantaardig dieet van biologische teelt.
Commentaires